Gdyby nie wszystkie wojenne filmy obejrzane w kinie „Tramwajarz”, nie wiedziałbym, jaką przybrać pozycję, co zrobić z lewą ręką i jak patrzeć przez szczerbinkę na wierzchołek muszki. Wiedziałem to wszystko – przynajmniej teoretycznie – i chciałem wykonać jak najlepiej, ale gdy skierowałem lufę w kierunku makiety, ręce i nogi zaczęły mi drżeć ze strachu, a na karku i skroniach poczułem krople potu. Na wszystkich filmach bowiem cel był jasno określony: konspirator strzelał do agenta gestapo, SS-man do Żyda, partyzant do żandarma, żołnierz radziecki do niemieckiego i odwrotnie, tymczasem tu widziałem coś, czego nie potrafiłem określić, coś, co przeraziło mnie nie na żarty, zupełnie jakbym miał strzelać do żywego człowieka. Makieta, którą ujrzałem przez szczerbinę, przedstawiała popiersie M-skiego namalowane farbami wodnymi. Ale nie był to zwyczajny M-ski, to znaczy taki, jakim widzieliśmy go w szkole, na manifestacjach, albo na jednej z polan oliwskiego lasu. Tekturowy M-ski miał domalowane wielkie sumiaste wąsy, a wyraziste łuki brwiowe i osadzenie oczu nie pozwalały żywić wątpliwości, do kogo miał być podobny. Tak, chociaż od pewnego czasu wielkie jak prześcieradła portrety zniknęły z ulic i wystaw naszego miasta, poczułem lęk i przerażenie. Na dodatek, jakby tego było mało, mężczyzna, do którego miałem strzelać, nosił czapkę oficera Wehrmachtu. Ten pomysł mógł być jedynie wymysłem Weisera.
Dlaczego warto przeczytać?
O Weiserze Dawidku wiele już napisano, to książka-klasyka, ale gdyby pomyśleć o niej jako o… Znakomitym przykładzie literatury utrzymanej w klimacie retro young adult? Można odnieść wrażenie, że od drugiej połowy lat pięćdziesiątych XX wieku, kiedy rozgrywa się akcja powieści Pawła Huellego, problemy nastolatek i nastolatków wcale się nie zmieniły: grono pedagogiczne nadużywające władzy, walka z wakacyjną nudą, tęsknota za przeżyciem czegoś wyjątkowego, pierwsze fascynacje erotyczne… Przekonaj się, jak wyglądały wakacje w czasach, kiedy o Internecie jeszcze nawet filozofom się nie śniło i poznaj opowieść, w której wszyscy czytelnicy – zarówno ci bardziej young, jak i już całkiem adult – znajdą coś dla siebie!
O czym jest ta książka?
To lato w Gdańsku miało upłynąć równie nudno i przewidywalnie jak co roku. A jednak pojawienie się Weisera Dawidka – wychowywanego przez dziadka-krawca chłopca o najprawdopodobniej żydowskim pochodzeniu – całkowicie odmienia szarą codzienność trzech przyjaciół. Kim właściwie jest Weiser, skąd się wziął, a przede wszystkim jak potoczyły się jego dalsze losy? To pytania, które zadają sobie zarówno dorośli prowadzący w 1957 roku śledztwo w sprawie tajemniczego zaginięcia na Wybrzeżu tytułowego bohatera, jak i narrator, który nie porzuca nadziei na dotarcie do prawdy i po latach postanawia jeszcze raz wrócić do niewyjaśnionych wydarzeń.
Warto wiedzieć
Jednym z miejsc, w którym bohaterowie Weisera Dawidka chętnie spędzali czas, był nasyp starej kolei kokoszkowskiej. Publikacja powieści Pawła Huellego odbiła się na tyle szerokim echem, że zachowany wiadukt na tej trasie został wręcz nazwany Mostem Weisera. Wiadukt przetrwał do 2013 roku, gdy podjęto decyzję o jego wyburzeniu przy okazji rozbudowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Dziesięć lat później, w miejscu gdzie znadował się słynny most, studenci ASP stworzyli mural nawiązujący do historii Weisera.
Tematy do rozmowy
- Czy istnieje coś takiego jak obiektywna prawda? Czy w gronie kilku osób jest w ogóle możliwe ustalenie jednej wersji danego wydarzenia?
- Czy dzisiaj spędzenie całych dwóch miesięcy wakacji bez dostępu do Internetu byłoby dla Ciebie możliwe? Jak wtedy zagospodarował(a)byś swój czas?
- Czy chciał(a)byś spędzić wakacje z Weiserem Dawidkiem? Dlaczego?
- Wyobraź sobie, że projektujesz mural, który nawiąże do Twojej ukochanej książki. Co by się na nim znalazło?
Dalsze inspiracje
Stefan Chwin, Hanemann, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 1997.
Elena Ferrante, Genialna przyjaciółka, Sonia Draga, Katowice 2014.
Isaac Bashevis Singer, Sztukmistrz z Lublina, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016.